Meningokok Aşısının Önemi ve Koruma Stratejileri
Meningokok Aşısının Önemi ve Koruma Stratejileri
Ülkemizde ücretli olarak yapılan Meningokok aşısı, menenjit hastalığından korunmak için hayati önem taşıyor! Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Dr. Pınar Karadeniz, Meningokok aşısının önemini vurguladı. Menenjitin nasıl oluştuğunu ve ne gibi problemlere yol açtığını anlattı. Meningokok menenjiti, Neisseria meningitidis bakterisinin neden olduğu ve özellikle çocuklarda meninkslerin iltihaplanmasıyla karakterize ciddi bir enfeksiyondur. Hastalık hızla ilerleyebilir ve önemli komplikasyonlara veya ölüme yol açabilir.
Uzman Dr. Pınar Karadeniz, aşılama sürecinin bu hastalığın önlenmesinde birincil strateji olarak kabul edildiğini belirtti. Hem bireysel koruma hem de bulaşmayı azaltarak toplum bağışıklığı sağlamada önemli bir rol oynamaktadır. Meningokok bakterisinin 13 farklı serotipi bulunmakta fakat insanda hastalık yapan 5 serotipi sıklıkla A, B, C, W, Y'dir. Bu serotiplere karşı dünyada çeşitli aşılar mevcuttur.
Aşı Çeşitleri ve Koruma Sağladıkları Serotipler
Uzman Dr. Pınar Karadeniz, Meningokok aşılarının çeşitlerini açıkladı. Monovalan aşılar, tek bir serogrupa (örneğin, A veya C) karşı koruma sağlar. Kuadrivalan konjuge aşılar (MenACWY), A, C, W ve Y serotiplerine karşı koruma sağlar ve ergenlerin rutin aşılanması için yaygın olarak kullanılmaktadır. Meningokok B aşıları (MenB) ise serogrup B'ye karşı koruma sağlayan protein bazlı aşılardır.
Pentavalan meningokok aşısı (MenABCWY), beş ana serogrupa (A, B, C, W ve Y) karşı koruma sağlar. Ancak, Meningokok aşısı ülkemizde henüz çocukluk çağı ücretsiz aşı takviminde yer almamakta ve ücretli aşı grubundadır. Türkiye'de uygulanan aşılar arasında MenACWY ve MenB aşıları bulunmaktadır. Bu iki aşı ile 5 serotipe karşı aşılanma yapılabilir.
Aşılama Süreci ve Uygulama Yaşları
Meningokok aşısının tiplerine ve dozlarına dikkat çeken Uzman Dr. Pınar Karadeniz, her iki tip aşının da yapılmasının meningokok hastalığına karşı yüksek oranda koruma sağladığını belirtti. Ancak bağışıklık zamanla azalabilir. Risk gruplarına göre doktor kontrolünde rapel doza gerek duyulabilir. En erken 2 ay olmak üzere doktor kontrolünde her yaşta aşı yapılabilir.
Aşıların dozları, aşının ilk dozunun başlanma zamanına ve risk faktörlerine göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle aşı dozları doktor tarafından planlanmalıdır. Meningokok menenjiti hastalığına herkes yakalanabilir, ancak bazı çocuklar daha yüksek risk altındadır.
Risk Grupları ve Aşılama Önerileri
Uzman Dr. Pınar Karadeniz, 1 yaş altı bebeklerin bağışıklık sistemlerinin henüz tam gelişmediği için enfeksiyonlara karşı daha savunmasız olduğunu vurguladı. Ayrıca, ergenler ve genç yetişkinler, özellikle 16-23 yaş arası bireyler, kapalı ve kalabalık ortamlarda (okul, yurt, askeri kışla gibi) yaşadıkları için risk altındadır. Bağışıklık sistemi zayıf olanlar da bu grupta yer almaktadır.
Belirli coğrafi bölgelerde yaşayanlar, meningokok hastalığının yaygın olduğu bölgelerde, örneğin Sahra-altı Afrika'nın menenjit kuşağı olarak bilinen bölgelerinde yaşayanlar, daha fazla risk altındadır. Uzman Dr. Pınar Karadeniz, bu gruplarda meningokok aşılarının yapılmasının özellikle önem taşıdığını ifade etti.