Kırsal Kesimde Kadın Sağlığı: Rahim Ağzı Kanseri Riskleri ve Çözüm Önerileri
Kırsal Kesimde Kadın Sağlığı: Rahim Ağzı Kanseri Riskleri ve Çözüm Önerileri
Kırsal bölgelerde yaşayan kadınlar, sağlık hizmetlerine erişimde karşılaştıkları zorluklar nedeniyle rahim ağzı kanseri açısından daha yüksek risk altındalar. Bu bölgelerde gerçekleştirilecek tarama ve erken teşhis yöntemlerinin uygulanabilir olması, hastalığın önlenmesi ve mortalitenin azaltılması açısından kritik öneme sahip. HPV testi ve Pap-smear testleri, rahim ağzı kanseri taramasında yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir.
Rahim ağzı kanserli hastaların yüzde 99.9'unda HPV DNA varlığı gösterilmektedir. HPV testinin negatif olması halinde takip eden beş yıl içinde servikal kanser olma olasılığı oldukça düşük bulunuyor. Pap-smear testinde ise rahim ağzı hücrelerinin incelenmesiyle erken dönem ve geç dönem kanserlerin tespiti sağlanıyor. Tüm bu bilimsel gerçeklere karşın Türkiye, rahim kanseri tarama oranlarının alarm verdiği bir ülke konumundadır.
Kırsal Kesimde Yaşayan Kadınların Riski Yüksek
Türkiye İnfertilite Vakfı Başkanı Doç. Dr. Cihangir Çakıcı, TÜİK’in son verilerine göre kadınlarımızın yalnızca yüzde 7’sinin düzenli smear testi yaptırdığını belirtiyor. Ülkemizin bu konudaki zayıf karnesine karşın gelişmiş ülkelerde bu oranın çok yüksek olduğunu söylüyor. Düzenli smear testi yaptıranların oranı Amerika’da yüzde 81’e ulaşırken, ekonomik açıdan zor durumda olan Nijerya’nın bile yüzde 19’luk oranla Türkiye’yi gerisinde bıraktığı belirtiliyor.
Türkiye’de düzenli smear testi oranının düşüklüğü, toplum olarak kadın sağlığı konusunda daha fazla çaba göstermemiz gerektiği gerçeğini ortaya koyuyor. Doç. Dr. Cihangir Çakıcı, “Rahim ağzı kanseri erken tespit edildiğinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Kırsal bölgelerde yaşayan kadınlarımız sağlık hizmetlerine erişim zorlukları ve bilinç eksikliği nedeniyle büyük risk altındalar.” diyor.
Sorunun Çözümünde Self Smear Cihazlarının Rolü
Muayenehanelere kontrole giden kadınların yüzde 80’inin smear testlerini yıllık olarak yaptırmalarına karşın, kırsal bölgelerde bu oranın çok düşük olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Cihangir Çakıcı, sorunun çözümünde dünyada yeni geliştirilen “self smear” cihazlarının önemli rol oynadığını ifade ediyor. Bu cihaz, sadece bir ebe ve hemşire yardımıyla kullanılabileceği gibi kadınların kendi başlarına kolayca örnek almalarını da sağlıyor.
Bu sayede kadınlar testi evlerinde mahremiyet içinde uygulayabiliyorlar. Avustralya’nın, bu teknolojiyi kullanarak kırsal bölgelerde serviks kanseri taramalarını yaygınlaştırdığına ve çok önemli bir başarı elde ettiğine dikkat çeken Doç. Dr. Cihangir Çakıcı, bu yenilikçi cihazların devlet desteğiyle Türkiye’de de (özellikle kırsal kesimde) yaygınlaştırılmasının, kadın sağlığı açısından büyük bir adım olacağını söylüyor.
Rahim Ağzı Kanserini Ortadan Kaldırmada 3 Hedef
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) rahim ağzı kanserini ortadan kaldırmak amacıyla 2020 yılında başlattığı küresel strateji üç temel hedefe dayanıyor: 1. Aşılama: 15 yaşına kadar kız çocuklarının yüzde 90’ının insan papilloma virüsü (HPV) aşısı ile tamamen aşılanması. 2. Tarama: Kadınların yüzde 70’inin HPV ve smear testi ile taranması. 3. Tedavi: Rahim ağzı kanser hastalığı tespit edilen kadınların yüzde 90’ının uygun tedavi alması.
Tüm veriler, tarama programlarının kırsal alanlarda etkin hale getirilmesiyle hedefe ulaşılacağını gösteriyor. Bunun gerçekleşmesi için sağlık hizmetlerine erişimi kısıtlı bölgelerde mobil klinikler aracılığıyla tarama hizmetleri sunulabileceği belirtiliyor. Diğer alternatif olarak ise bilinç düzeyi daha yüksek kadınların testi kendilerine uygulamaları üzerinde duruluyor.
DSÖ’nün Serviks Kanserini Ortadan Kaldırma Stratejisi
Doç. Dr. Cihangir Çakıcı, konuyla ilgili yorumunda; “DSÖ’nün serviks kanserini ortadan kaldırma stratejisi, özellikle kırsal bölgelerde tarama hizmetlerinin yaygınlaştırılması gerektiğine vurgu yapıyor. HPV ve Pap-smear testlerinin düzenli olarak uygulanması, erken teşhis ve tedavi imkânı sunarak serviks kanseri insidansını ve mortalitesini azaltmada hayati rol oynuyor.” diyor.
Kırsal alanlarda yaşayan kadınların bu tarama programlarına erişimini sağlamak, genel halk sağlığı hedeflerine ulaşmada kritik önem taşıyor. Bu hedeflere ulaşılması, ülkemizin gelişmişlik göstergelerinden birinde yükselmemiz demektir.