Disfaji: Yutma Güçlüğü ve Nedenleri Hakkında Bilgiler
Disfaji: Yutma Güçlüğü ve Nedenleri Hakkında Bilgiler
Disfaji, her yaşta ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Fakat yaşlı bireylerde daha yaygın rastlanır. Yutma güçlüğü problemine neden olabilen etkenler değişkendir ve tedavi, altta yatan sebebe bağlı olarak planlanır.
Disfaji (Yutma Güçlüğü) Nedir?
Disfaji, yutma güçlüğü için kullanılan tıbbi terimdir. Genellikle sinir veya kas problemlerinden kaynaklanır. Ağrılı olabilen bu durum, yaşlılarda ve bebeklerde daha yaygındır. Disfaji terimi, genellikle başka bir rahatsızlığa ait bir belirti olarak kabul edilmekle birlikte, bazen birincil problem de olabilir.
Çok çeşitli potansiyel disfaji nedenleri vardır. Sadece bir veya iki kez meydana gelirse, muhtemelen ciddi bir rahatsızlığa işaret etmez. Ancak düzenli olarak yutma güçlüğü yaşanması durumunda mutlaka bir doktor tarafından nedene yönelik araştırma yapılması gerekir.
Yutma Güçlüğü Türleri Nelerdir?
1. Oral Disfaji: Bu türde, ağızda yiyecekleri hazırlama ve yutma aşamasında sorunlar yaşanır. Çiğneme güçlüğü, yiyecekleri yutarken sık sık öksürme veya tıkanma bu kategorinin belirtileri arasında yer alır.
2. Faringeal Disfaji: Yutma işleminin yemek borusuna geçişi sırasında sorunlar yaşanır. Kişi, yutkunurken zorluk çeker, boğulma hissi yaşar veya ses tonunda değişiklikler görülebilir.
3. Özofageal Disfaji: Yemek borusunun alt kısmında meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Yutkunma sırasında göğüs bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissedebilirsiniz.
Disfaji Belirtileri Nelerdir?
Disfaji belirtileri genellikle yutma sırasında veya sonrasında ortaya çıkar. Ancak bu belirtilerin bir kısmı yemek yeme, içme veya yutkunmadan bağımsız olarak da ortaya çıkabilir. Bazı disfaji belirtileri kısaca şu şekilde sıralanabilir: Yutma sırasında güçlük, ağrı, öksürük, öğürme veya kusma.
Yiyeceklerin ve içeceklerin yanlış borudan (hava kanalı) aşağı inmesi, yiyeceklerin boğazda, göğüste veya göğüs kemiğinin arkasında takılıp kaldığı hissi, ağız salgılarında artış gibi belirtiler de gözlemlenebilir.
Disfaji Neden Olur?
Disfaji, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Örneğin, akalazya, yemek borusunu etkileyen ve yutma güçlüğüne yol açan bir rahatsızlıktır. Hasarlı sinirler yemek borusu kaslarının yiyecekleri ve sıvıları mideye sıkıştırmasını zorlaştırır.
Yemek borusu darlığı, genellikle kronik bir hastalık nedeniyle zaman içerisinde gelişir. Dışındaki daralmalar genellikle komşu organların baskısı sebebiyle meydana gelir. Bu durum, yutma güçlüğüne neden olabilir.
Yutkunma Güçlüğü Çeken Kişilerin Uygulayabilecekleri Yöntemler
Yutkunma güçlüğü yaşayan hastaların semptomlarını hafifletmek amacıyla uygulayabilecekleri bazı yaşam tarzı değişiklikleri vardır. Porsiyon kısıtlamasına gitmek ve öğün sıklığını artırmak, bu değişikliklerden biridir.
Yiyecekleri daha küçük parçalara bölerek iyice çiğnemek, boğazı kurutma ve yutkunmayı zorlaştırma gibi birtakım durumlara yol açabildiğinden alkol ve kafein tüketimini sınırlandırmak da önemlidir. Ayrıca, yemek sırasında yutkunmayı kolaylaştıracak şekilde dik oturmak ve başı hafifçe öne eğmek önerilmektedir.